اثر شاخص های اقتصاد کلان بر توزیع درآمد در ایران

در این مقاله به برآورد الگوی عوامل مؤثر بر توزیع در آمد در ایران با استفاده از اطلاعات موجود برای سالهای 1370-1350 می پردازیم. برای این منظور ابتدا با برآورد الگو بر اساس شاخص توزیع درآمد ، سطح نابرابری اقتصادی در سالهای مورد مطالعه محاسبه شده است.نتایج بدست آمده نشان می دهد که در سال 1361 سطح نابرابری با ضریب جینی 55/0 در بالا ترین سطح و با ضریب جینی 41/0 در سال 1369 در پایین ترین سطح در دوره مورد مطالعه بوده است. در بررسی شدت و جهت عوامل مؤثر بر توزیع درآمد معلوم شده است که هر 1% افزایش در نسبت اشتغال ، حدود 1/3 در صد از سطح نابرابری می کاهد. در همین راستا در اثر 1% افزایش در بهره وری نیروی کار حدود 57/0 در صد از سطح نابرابری اقتصادی کم می شود.از طرف دیگر ، هزینه های دولتی برای هر خانوار ، تورم ( رشد شاخص قیمت مصرف کننده) ، سهم درآمد های شخصی از تولید ناخالص داخلی وکل درآمد های مالیاتی دریافتی از هر خانوار ، با یک وقفه زمانی ، اثر افزایشی یر سطح نابرابری داشته است.نتایج نشان می دهد که در اثر 1% افزایش در هزینه های دولتی برای هر خانوار ، ترکیب هزینه ها چنان بوده است که بجای کاهش سطح نابرابری ، حدود 36/0 در صد به آن افزوده شده است. همچنین در ازای 1% افزایش در تورم ، سهم درآمد شخصی و کل مالیاتهای در یافتی از هر خانوار ، به ترتیب حدود 60/0 دز صد و 37/0 در صد و 81/0 در صد به سطح نابرابری در سال بعد اضافه می کنند. بنابراین ، نظام مالیاتی ویا نظام جمع آوری مالیاتها چنان بوده است که بجای کاهش نابرابری اقتصادی ، در جهت افزایش آن عمل نموده است. دراین راستا اثر مالیاتهای مستقیم و غیر مستقیم با اثر کل مالیاتها هم جهت بوده است.